"Palimpsest" temasıyla Özel Kurtuluş Rum İlköğretim Okulu'nda yer alan uluslararası sanat etkinliği "Mahalla Festival"i Sabine Büsch'le konuştuk.
Mahalla, güncel sanat, film ve edebi üretimleri merkezine bir gezici festival. 2014 yılından bu yana Türkiye ağırlıklı olmak üzere, dünyanın farklı noktalarında hayli ilginç üretimlere ve hikayelere mahâl olmuş, önümüzdeki yıllarda Kıbrıs ve Irak'a da uzanma ihtimali bulunan bir kent odaklı şenlik.
Bu yıl Özel Kurtuluş Rum İlköğretim Okulu gerçekleşen Mahalla Festival, "palimpsest" teması etrafında şekilleniyor. Yazılı kültür tarihinin hayli ilginç araçlarından biri olan palimpsest hayli ilginç bir materyal; eski yazıların yenilere yer açmak için yüzeyden silindiği bir muhafaza yöntemiyle kullanılıyor, ama "silinen" yazının "yok olduğunu" söylemek güç. Bugün tarihi bir palimpsest parçasının gerekli teknik araçlarla incelediğinizde, üst üste gelen yazı katmanlarını görmek işten bile değil. İşte Mahalla Festival de bu hayli ilginç kayıt materyalini, metaforik bir kalkış noktası alıp "ekolojik, ekonomik, siyasi, sosyal ve topluluk hafızalarının kültürde bıraktıkları izlerin" peşinden gidiyor.
İstanbul'un tarihi mahallelerinden Kurtuluş'ta bulunan, ama 2003 yılından bu yana ("öğrenci yokluğu"ndan ötürü!) kapalı duran Özel Kurtuluş Rum İlköğretim Okulu'nun üç katına yayılan sanat eserleriyle ve bahçesinde mahallerin de katılımıyla gerçekleşen atölye çalışmalarıyla Mahalla Festival herkesi kültürel izlerin kazısına davet ederken; dört bir yandan krizlere gark olduğumuz 2022 yılının sonbaharında birbirimize yeniden temas ettiğimiz bir aralık da açıyor.
Açık Dergi'de etkinliği düzenleyen Diyalog Derneği'nden Sabine Küper Büsch'ü ağırlıyoruz, palimpsestin bıraktığı izlere eğiliyoruz.
Mahalla Festival 2022 Etkinlikleri
Mahalla Festivali 2022 ve Diyalog Derneği, Magic Carpets platformundan üç sanatçıyı İstanbul'da konuk ediyor. Magic Carpets [Uçan Halılar] platformu, sanat üretimine yeni başlayan sanatçıları, yerel sanatçılar ve topluluklarla birlikte yeni üretimleri araştırmak ve uygulamak için harekete geçirmek amacıyla Avrupa'dan 16 kültür kuruluşunu bir araya getiriyor ve Avrupa Birliği'nin Creative Europe [Yaratıcı Avrupa] masası tarafından ortak olarak finanse ediliyor. Sanatçılar, sanat eserlerini bir sanatçı rezidansı
çerçevesinde geliştirebilirler. Bu ağın bir ortağı olan Bükreş merkezli Meta Vakfı, Mahalla Festivali'ne katılması için Elena Urucatu'yu aday göstermiştir. Ayrıca Roma'daki Latitudo Art Projects, Filippo Riniolo'yu; Kaunas Bienali de Ona Juciute'yi aday gösterdi. Sanatçı ve küratör İlayda Tunca (Türkiye), Magic Carpets platformunun üç sanatçısına destek veriyor. İstanbul'daki sanatçı rezidansına Avusturya'dan katılan Anna Schwarz, sanatçı Dilruba Balak (Türkiye) ile birlikte Avusturya Kültür Forumu İstanbul tarafından desteklenen In Between Things - Unpredictable Emotions [Şeyler Arasında - Öngörülemeyen Duygular] başlıklı bir proje gerçekleştiriyor. Her iki sanatçı da “her şeyi koyacak bir yer” yaratacak. Roua Jafar (Hollanda, Suriye) Şam'daki "Barış için Gelinler" performansının parçası olarak on yıl önce bir gösteri yaptı. Üç sanat öğrencisi, gelinlik giyerek güvenlik güçlerini göstericilere ateş açmamaları konusunda uyardı. Bunu hapis, taciz ve firar izledi. 2014 yılında Roua Jafar, Diyalog derneği
tarafından düzenlenen kısa film atölyesine katıldı ve ardından Akdeniz üzerinden tekneyle Avrupa'ya geçti. Mahalla Festivali, yedi yıl sonra ilk kez İstanbul'a gelen Roua Jafar'ın bir video sanat eserini gösteriyor. "Her Suçluluk Unutulmaya Doğru” başlıklı video, gündelik hayatta ölümün güçlü varlığını anlatıyor. Avusturya'dan üç sanatçı – Barbara Eichhorn, Anna Khodorkovskaya ve Joanna Zabielska – Kurtuluş'taki toplulukla interaktif bir performans sergileyerek sokaklarda buldukları artıklardan gezici bir heykel yapacaklar. Başlık: "So far until now, so far on the way" [Şimdiye dek, şimdiye kadar yolda]. Bu etkileşimli topluluk performansı, Avusturya Kültür Forumu İstanbul'un desteğiyle de hayata geçirilmektedir. Sanatçı Alper Şen (Türkiye), İstanbul'un 50 yıl sonraki dönüşümünü tasavvur ederek, bugünün yıkıntılarının ardında saklı geleceğe ışık tutan hikayeler derleyeceği bir dizi video üretecek. Başlık: "Kent Kırıkları - İstanbul". Alper Şen, Viyana merkezli sanatçı kolektifi "So far until now, so far on the way” ile işbirliği yapacak. İstanbul’da yaşayan Amerikalı sanatçı Nora Byrne (Amerika/Türkiye), topladığı kağıtlarla her gün bir duvarda şehrin yeni bir yüzünü tasarlayacak. Sanatçının yapıtlarının üretimi katılımcılara açık.
Destekleyenler
Noks Art Space Kurucuları, video sanatçıları Volkan Kızıltunç ve Elvan Ekren, mekanda yeni videolar üretti. Kızıltunç, Rum İlköğretim Okulu Fen Laboratuvarı çevresinde bir çalışma gerçekleştirdi, Ekren, mekânın terk edilmesini araştırıyor. Sanatçılar tarihi binada mekâna özgü eserler üretecekler. Sınıflardaki karatahtalar da yerleştirmelerin bir parçasıdır. Diyarbakır merkezli Merkezkaç Kolektifi'nden üç sanatçı, Elvin Buluttekin, Remzi Sever ve Uğur Orhan bir video konferansla üç video eserleri gösterecekler.
Sema Kahraman Vurucu'nun Tatavla’yla ilgili fotoğrafları Arşiv Odası'ndaki objelerle örtüşüyor.
Sanatçılar
Elçin Acun, Anet Sandra Açıkgöz, Esin Aykanat Avci, Dilruba Balak, Sami Baruh, Aaron Bezzina, Evin Buluttekin, Mehmet Ali Boran, Thomas Büsch, Nora Byrne, Sevde Diker, Barbara Eichhorn, Elvan Ekren, Pınar Derin Gençer, Ilhami Tunç Gencer, Alfred Graf, Meryem Güldürdak, Gülce Özen Gürkan, Talin Gülen Schenk, Roua Jafar, Ona Juciute, Yasemin Kalaycı, Ekin Keser, Anna Khodorkovskaya, Volkan Kızıltunç, Lara Lee, Oğulcan Yiğit Özdemir, Filippo Riniolo, Alper Şen, Anna Schwarz, Remzi Sever, Gonca Sezer, Mert Çağıl Türkay, Şenay Ulusoy Orhan, Uğur Orhan, Elena Urucatu, Erhan Us, Sema Kahraman Vurucu, Joanna Zabielska.
